W dniu 16 maja 2014 r. zorganizowano w uczelni panel dyskusyjny poświęcony problematyce finansów samorządowych. Na wstępie dr Joanna Niżnik (WSZiB) zwróciła uwagę na źródłafinansowania samorządów i ich proporcjonalną część na różnych szczeblachsamorządów. Są to dochody lokalne (podatki lokalne i opłaty, udział w VAT i CITczy dochody z majątku), środki budżetowe. Poinformowała też, iż od 2012 rokujednostki samorządu terytorialnego nie mogą uchwalić budżetu którego bieżącewydatki budżetowe nie znajdują pokrycia w dochodach bieżących, powiększonych onadwyżkę budżetową z lat ubiegłych oraz o wolne środki.
Drugiprelegent dr Jacek Uczkiewicz (vice prezes NIK) opisał genezęsamorządności w Polsce. Zaznaczył iż mamy problem przekazywania zadań nasamorządy przy jednoczesnym nie przekazywaniu środków na ich realizację. Źródłokryzysu samorządności jego zdaniem ma genezę w spadku zaangażowaniaspołeczeństwa obywatelskiego w demokrację przedstawicielską która jawi się imjako politykiersko upartyjniona. Jako przejaw tej tendencji uznał budżetypartycypacyjne które jawią się społeczeństwu jako te w których ludzie naprawdęmają wpływ na zarządzanie budżetem. A przecież samorządność bazuje na decyzjachobywateli i samorząd (rady dzielnic, miasta itd.) są narzędziem tejżepartycypacji. Przecież pieniądze tam się znajdujące to nie są jakieś ichpieniądze ale pieniądze nasze- podkreślił dr J.Uczkiewicz (NIK).
Z kolei dr Lesław Fijał (Skarbnik Miasta Krakowa) zwrócił uwagę na to że samorządy sąniczym Odys między Scyllą i Charybdą gdzie Scylla pożre 6 żeglarzy a Charybdapożera cały statek. Chodziło mu o to że samorządy są zmuszone ryzykować iwybierać między mniejszym złem (cięciem wydatków na które nie znajdują środków)albo ryzykują bankructwo. Województwo Mazowieckie pod rządami MarszałkaStruzika wszak zmierza w tym kierunku- zaznaczył. Dodał też iż kwestiaJanosikowego pokazuje, że jednostkowa niegospodarność województwa powodujędążenie do zmiany prawa które bazuje na solidarności między samorządami.Odniósł się też do budżetu partycypacyjnego i protestował przed nazywaniem go budżetemgdyż są to tylko środki wydzielone z budżetu, a prawdziwy budżet ma jeszcze wsobie pozycje przychody. „Jeśli mieszkańcy będą mieli oprócz wydatków prawo dodecydowania o przychodach to wtedy będzie to budżet partycypacyjny”-stwierdziłL.Fijał.
Dr Jacek Tomkiewicz (Akademia im. LeonaKoźmińskiego) analizował źródła problemów finansowych samorządów (JST).Zauważył, iż rosły nakłady na inwestycje, słaba koniunktura wpływała na spadekwpływów z podatków bezpośrednich, zmiany w PIT (nowe stawki i ulgi na dzieci)ograniczające wpływy, z których JST mają przychód. Wysunął też tezę, że tosamorząd uchronił nas w dużej części przed recesją. Wzrost zadłużenia jestoczywisty ale też jest wręcz pożądany bo wiąże się z inwestycjami i nakręcaniemkoniunktury. Problemem jest natomiast stabilizacja wydatków państwa przyjednoczesnym dokręcaniu śruby samorządom. Zaznaczył też iż to JST w dużejmierze zadecydują o wykorzystaniu środków z nowej perspektywy, dlatego teżtrzeba myśleć o wzmocnieniu finansowym samorządów.
Mgr Jan Kazimierz Czubak (Stowarzyszenie Rzeczypospolita Obywatelska) zauważyłnegatywny wpływ dotacji z UE na zadłużanie się ale też demoralizację niektórychsamorządowców regularnie zadłużających swoje samorządy ponad możliwości. Pokusą były też łatwe kredyty które banki udzielały na prawo i lewo. Zaproponował trzy zdroworozsądkowe zasady w miarębezpiecznego zadłużania się oraz podejmowania decyzji inwestycyjnych.
Mgr Adam Jaśkow (Centrum im. Daszyńskiego) podkreślił, że pole konfliktu pomiędzy władzą centralną asamorządami ma również polityczne podłoże . Samorządom , jako wspólnotommieszkańców przypadła funkcja organizatora usług publicznych. Zaś doktrynapolityczna małego państwa, jaką kierują się politycy kierujący krajem, ułatwiaim spychanie deficytu finansów w dół na samorząd.
Zebrani byli zgodni, żekonieczne są zmiany w finansowaniu samorządów. Warunkiem wprowadzenia tychzmian jest wznowienie dialogu pomiędzy przedstawicielami samorządów areprezentantami władzy centralnej.
Konferencjętę zorganizowały Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie, Fundacja naRzecz Socjalnej Demokracji – Reaktywacja.Soc, Centrum im. I. DaszyńskiegoKraków oraz Stowarzyszenie Rzeczpospolita Obywatelska. Była to druga konferencja – pierwsza odbyła się w lutym 2013roku i dotyczyła podatków dochodowych od osób fizycznych.
