Graffiti – kiedy kończy się sztuka, a zaczyna wandalizm.

Graffiti – kiedy kończy się sztuka, a zaczyna wandalizm? – to temat dziewiątej debaty z cyklu UrbanTalk #wyznaczamykierunki miasta organizowanej przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Krakowie.

Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie 26 października do dyskusji pt.  ”Graffiti – kiedy kończy się sztuka, a zaczyna wandalizm?” zaprosiła następujących gości: Artura Wabika – artystę sztuk wizualnych, kuratora, publicystę, badacza popkultury, Roberta Piaskowskiego – pełnomocnika prezydenta Krakowa ds. kultury oraz Waldemara Domańskiego – twórcę grupy Pogromcy Bazgrołów. Spotkanie poprowadzili aktywistka Izabela Chyłek, radna Edyta Kruk i dr Borys Makary, wicekanclerz WSZiB w Krakowie.

Formy ekspresji w przestrzeni publicznej

Formy ekspresji oraz różnice pomiędzy gatunkami zjawisk artystycznych w przestrzeni publicznej nakreślił Artur Wabik – artysta sztuk wizualnych, kurator, publicysta, badacz popkultury. Czy graffiti jest elementem street artu bądź odwrotnie? Na to pytanie artysta odpowiedział jednoznacznie: „Otóż są to dwa powiązane ze sobą zjawiska, lecz różne”. Dodajmy, że murale nie mieszczą się w pojęciu graffiti i street artu. Według prelegenta ciężko znaleźć odpowiedź na pytanie kiedy kończy się sztuka, a zaczyna wandalizm, ponieważ problem leży na kilku płaszczyznach zarówno artystycznej jak i prawnej, a nawet osobistej.

Co miasto myśli o graffiti?

W ruchu oznaczania miasta spotykamy zarówno wyraz tożsamości dzielnic przejawiający się w folklorze miejskim, jak i zjawisko wandalizacji przestrzeni publicznej, czyli niezgody na miasto. Niezależnie od tego czy będzie to interwencja artystyczna, czy dialog z innymi twórcami, graffiti naznacza rożnego rodzaju bycie w mieście (zjawisko in-between) podkreślał Robert Piaskowski – pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury. Należałoby nadmienić, że w mieście powstał interdyscyplinarny zespół poprzedzony badaniami, którego celem jest zarządzanie procesem malowideł wielkoformatowych. Staje on przed trzema priorytetowymi wyzwaniami: Jak przyczyniać się do większej ilości wartościowych prac? Jak zmniejszyć nadużywanie przestrzeni publicznej przez komercyjne firmy na pseudo malowidła. Na jakiej podstawie podejmować decyzje o zamalowywaniu murali?

Pogromcy Bazgrołów

Dzięki działalności grupy Pogromcy Bazgrołów zmniejszona została o 1/3 ilość bazgrołów w Krakowie. Twórcą grupy jest Waldemar Domański jeden z prelegentów debaty. Celem pogromców jest ograniczenie szkodliwego zjawiska dewastowania przestrzeni publicznej poprzez wywołanie społecznej „mody” na odpowiedzialność za najbliższe otoczenie. Dodajmy, że Krakowskie MPK ściśle współpracuje z grupą a ich działania, przejawiają się w identyfikacji nowych malunków przez motorniczych.

Dlaczego występuje wandalizm w przestrzeni publicznej?

Zdefiniowanie trójwymiarowej przestrzeni publicznej miasta według Roberta Piaskowskiego powinno mieć obowiązek prawny. Zaakceptowanie na stałe istnienia wandalizacji w przestrzeni publicznej dla prelegentów jest kwestią sporną. Kluczowe są jednak narzędzia z poziomu integracji, kontroli społecznej, usług komunalnych czy też integracji społeczności lokalnej do walki z tym zjawiskiem. Pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury charakteryzuje pojęcie penalizacji street artu jako coś z pogranicza socjologii, ekonomii i integracji społecznej. Nakreśla, że jest to forma buntu, marginalizacji grupy, poszukiwania tożsamości jak i estetyzacji miasta.

Miasto pracuje nad rozwiązaniami systemowymi

Jednym z nich jest możliwość zobowiązania właściciela kamienicy, która to otrzymała dofinansowanie do prac remontowych o dbanie o fasadę takiego obiektu. Miasto poszukuje również sposobów zabezpieczania przestrzeni publicznej poprzez nowoczesne rozwiązania np. stosowanie różnorodnych impregnatów. Nauka i poziom wiedzy o konserwacji tak szybko postępuje, że obecnie prowadzone są prezentacje laserów, które potrafią usunąć poprzez falę dźwiękowe osad z dowolnego materiału organicznego. Rober Piaskowski wyjaśnia, że należałoby pochylić się głębiej nad zagadnieniami, które dotyczą opracowania modelu zarządzania dostosowanego do potrzeb Krakowa.